شرح موضوعی درون مایه های غزلیات سلمان ساوجی

چکیده امروزه شرح موضوعی دیوان های شعر، از بایسته های حوز? پژوهش می باشد. این کار باعث تسریع در حیط? شعر-پژوهشی می شود. در این تحقیق با روش مطالعه و فیش برداری، موضوعات مختلف شعر سلمان ساوجی بررسی و فهرست بندی شده است. موضوعات مختلف شعر او در دسته بندی های: عرفانی و دینی، عاشقانه و تغزلی، اندامیک و زیبایی شناسانه،بزمی، رزمی، می و می خواری، قلندری، بازاری و اقتصادی و اصطلاحات مربوط به سفر و طبیعت و عیّاری و نجوم و سایر اصطلاحات طبقه بندی شده است. پس از فهرست کردن اشعار سلمان با توجه به موضوعات آنها، به شرح هریک پرداخته شده و نظر سلمان نیز در آن موضوعات بررسی و تحلیل شده است. در یک نمودار کلی می توان گفت موضوعات مربوط به عشق و تغزل، بیشترین موضوعات شعری سلمان را تشکیل می دهند و بعد از آن به ترتیب موضوعات قلندری، موضوعات اندامیک و زیبایی شناسانه و موضوعات عرفانی بیشترین جلوه را در شعر سلمان دارند. البته با توجه به اینکه سلمان عارف نبوده و به پیروی از برخی شعرای دیگر اصطلاحات عرفانی را در شعر خود آورده است، لازم به ذکر است که این اصطلاحات در شعر او جنب? عرفانی ندارند و تنها مواد خام شعر سلمان محسوب می شوند. سلمان در غزل شاعری توانا نیست و تنها می توان او را در قالب شعری قصیده صاحب فن دانست. غزلیات سلمان به طور کامل شبیه به غزلیات خواج? شیراز است با این تفاوت که بسیار ضعیف تر از اشعار خواجه اند. سلمان در غزلیات خود به تقلید از نظام کلی حاکم بر قالب شعری غزل، موضوعات مختلفی را در شعر خود مورد استفاده قرار داده و تا حدی نیز موفق بوده.موضوعات قلندری شعر او نیز همان موضوعات رایج در شعر قلندری شعرای پیش از اوست و وی ابتکاری در آنها ندارد. موضوعات پراکند? دیگری نیز که در شعر اوست، همان موضوعات مکرر شعر سبک عراقی است. بر اساس تصحیح عباسعلی وفایی، سلمان 387 غزل دارد. در این تحقیق تمامی غزلیات شاعر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و در آخر، غزلیات او بر اساس موضوعات آنها، فهرست بندی و شرح شد. کلیدواژگان: سلمان ساوجی، شرح موضوعی، درون مایه.